Nhân sâm là một vị thuốc quý, song đó không phải là thứ “vạn linh chi dược”. Hơn nữa, nếu sử dụng không hợp lí, còn có thể dẫn đến cái họa “sát thân phá gia” như người xưa đã cảnh báo.
Đang khỏe mua nhân sâm dùng
Chị Đỗ Hoàng Hương – Hà Đông, Hà Nội kể có người quen ở bên Hàn Quốc thường gửi nhân sâm về cho chị bán. Chị nghĩ đây là thuốc quý nên cũng tự thưởng cho gia đình mình bằng cách bồi bổ nhân sâm hằng ngày.
Chị Hương thường thái lát nhâm sâm ngâm với mật ong và ăn hàng ngày với hi vọng bồi bổ sức khỏe. Tuy nhiên, một thời gian sau chị Hương thấy người mệt mỏi, chảy máu mũi. Quá lo sợ, chị Hương đi khám bác sĩ cho biết chị bị tăng huyết áp và các triệu chứng chảy máu mũi, táo bón là do chị đã dùng nhân sâm để bồi bổ. Bác sĩ cho rằng nhân sâm không dành cho người khỏe mạnh và tự ý dùng đôi khi còn gánh tác dụng phụ.
Lúc này, chị Hương mới hay không phải thần dược lúc nào cũng tốt. Trường hợp của chị Nguyễn Thị Nga – Hai Bà Trưng, Hà Nội cũng tương tự. Chị Nga cho biết mẹ chị bị ung thư vú, chị mua nhân sâm cho mẹ dùng và kết quả lại bị tác dụng phụ của nhân sâm.
TS Phạm Việt Hoàng – nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh, Hà Nội cho biết nhân sâm là một trong những vị thuốc cổ truyền trong Đông y. Nhân sâm vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, vào hai kinh tỳ và phế; có tác dụng bổ tâm dịch, bổ nguyên khí nhất là ở phế, thần kinh suy nhược. Nhân sâm thường được dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác, tùy thuộc vào từng trường hợp.
Nhân sâm dùng riêng để diều trị các bệnh khí huyết hư, mất máu, chân tay lạnh, thở nông, mạch yếu. Trong chữa bệnh khác, nhân sâm phối hợp với Bạch truật, Phục linh, Cam thảo: Tỳ vị kém, biểu hiện kém ăn, mệt mỏi, đầy thượng vị và bụng. Nhân sâm phối hợp với Lộc nhung: Thiếu khí ở phổi, biểu hiện như thở nông, ra mồ hôi trộm và mệt mỏi; tiểu đường hoặc kiệt khí do sốt gây ra biểu hiện như khát, ra mồ hôi, kích thích thở nông và mạch yếu…; kích thích tâm thần biểu hiện như trống ngực, lo lắng mất ngủ, hay mộng mị, hay quên; bất lực ở đàn ông, phụ nữ. Liều dùng ngày 4 – 12g.
Có thể sử dụng nhân sâm tẩm rượu, ủ mềm, thái lát, sao nhỏ lửa. Nếu cứng hấp trong nồi cơm cho mềm. Hoặc dùng chín như nhân sâm tẩm nước Gừng, sao gạo Nếp cho vàng rồi cho vào đảo qua, bắc ra đảo thêm một lúc là được. Sau khi bào chế có thể tán bột uống hoặc uống với thuốc thang đã sắc.
Ai không được dùng nhân sâm
TS Hoàng cho biết những trường hợp không được dùng Nhân sâm: Phụ nữ mới đẻ huyết xông lên, bệnh sơ cảm mới phát, mới thổ huyết; cảm mạo, phát sốt; bệnh gan mật cấp tính; viêm dạ dầy và ruột cấp tính, bị nôn mửa đau bụng đi ngoài; viêm loét hốc dạ dày cấp tính và xuất huyết; bị giãn phế quản, ho ra máu; cao huyết áp; di tinh, xuất tinh sớm; người có bệnh về hệ thống miễn dịch; phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 14 tuổi…
Theo một nghiên cứu mới, những người uống nhân sâm trước khi mắc bệnh ung thư vú có thể giảm tới 30% nguy cơ tử vong và phục hồi nhanh hơn sau khi điều trị. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng Nhân sâm thường có tác dụng phụ khi dùng cùng với các loại thuốc khác nên người bị ung thư vú cần tư vấn bác sĩ trước khi dùng.
Trong sâm có một số thành phần như panacen, panaquillon, panaxin, panax sapogenol... có thể gây ngộ độc. Trẻ em, nhất là trẻ sơ sinh, cơ thể còn non yếu nên rất dễ trúng độc. Trẻ bị ngộ độc sâm, thường có các triệu chứng: hay kêu khóc, quấy nhiễu không yên, mặt nhợt nhạt, xuất hiện các vết tím bầm, co quắp, thở gấp, tim đập chậm, nôn mửa v.v..
Những người khỏe mạnh cũng được khuyến cáo không sử dụng nhân sâm. Người xưa thường bảo, đang khỏe mạnh mà dùng sâm, chẳng khác gì ngôi nhà đang vững chắc lại đục tường cấy thêm cột vào để gia cố; như vậy không chỉ vô ích mà còn khiến ngôi nhà chóng hư hỏng hơn.
Theo infonet